OTUZUNCU CÜZ
Bu cüzde Nebe, Naziat, Abese, Tekvir, İnfitar, Mutaffifin, İnşikak, Buruc, Tarık, Â’la, Ğaşiye, Fecr, Beled, Şems, Leyl, Duha, İnşirah, Tin, Alak, Kadr, Beyyine, Zilzal, Adiyat, Karia, Tekasür, Asr, Hümeze, Fil, Kureyş, Maun, Kevser, Kâfirun, Nasr, Tebbet, İhlas, Felak ve Nas sûreleri yer alır. Beyyine, Zilzal ve Nasr sûreleri Medine’de, diğerleri Mekke’de nazil olmuştur.
78.Nebe Sûresi
Mekke’de nazil olmuştur. 40 ayettir. Nebe, “haber” demektir. Burada kıyamet haberi anlamındadır.
Genel Hatlarıyla Sûre
✏️Sûrede ağırlıklı olarak kıyamet, ölüm sonrası hayat, hesap, ceza ve mükâfat konuları ele alınmıştır.
✏️Allah Teâlâ’nın kudretinden örnekler verilmiş, kıyametin kopacağı ve inançsızların büyük bir azapla karşı karşıya kalacakları anlatılmıştır.
✏️Son bölümde ise müminlerin cennette elde edecekleri nimetlerden bazısı zikredilmiş ve kâfirlerin büyük pişmanlık içerisinde olacakları belirtilmiştir.
????79.Naziat Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 46 ayettir Naziat, “zorla çekip çıkaran” demektir. Burada ölüm melekleri anlamındadır. Bunlar, kâfirlerin canlarını zorla çekip çıkaran ölüm melekleridir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Sûrede meleklerin vazifelerine dikkat çekildikten sonra kıyametin dehşetinden ve Firavun’un helak edilmesinden bahsedilmiştir.
✏️Allah Teâlâ’nın kudretinden örnekler verilmiş ve kıyametin kopmasının yakın olduğu hatırlatılmıştır.
????80.Abese Sûresi????
???? Mekke’de nazil olmuştur. 42 ayettir. Abese, “yüzünü astı” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Sûre, Peygamber Efendimizin, âmâ olan İbni Ümmü Mektum’a (r.a) yüzünü asması nedeniyle nazil olmuştur. Allah Teâlâ, Peygamber Efendimizi burada uyarmıştır.
✏️Ardından Kur’an’ın bir öğüt olduğu belirtilmiş, insanlara verilen nimetlerden bir kısmı hatırlatılmış; kıyametin kopacağı ve ahirette insanın, en yakın akrabalarından kaçacağı; zira her kesin o gün kendi derdine düşeceği anlatılmıştır.
????81.Tekvir Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 29 ayettir. Tekvir, “güneşin dürülmesi, katlanması” demektir. Kıyamet sahnelerinden biridir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Kıyametin kopması esnasında meydana gelecek olan gök, yer ve tabiat olaylarından bahsedilmiştir.
✏️Diri diri toprağa gömülen kız çocuklarının hesabının sorulacağı belirtilmiş, cennet ve cehennemden söz edilmiştir.
✏️Kur’an’ın Allah kelamı ve bir öğüt kitabı olduğu tekrar hatırlatılmıştır.
????82.İnfitar Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 19 ayettir. İnfitar, “yarılmak” demektir. Kıyamet sahnelerinden biri olan göğün yarılması demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Sûrede kıyamet koparken evrende meydana gelecek olan bazı dehşet verici olaylardan bahsedilmiştir.
✏️Yeniden diriliş, mahşer, hesap gibi ahiret ahvaline değinilmiş; itaatkârların cennete ve isyankârların cehenneme gideceği belirtilmiştir.
????83.Mutaffifin Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 36 ayettir. Mutaffifin, “dolandırıcı ve hilekar” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Mutaffifin, ölçü ve tartıda hile yapanlar demektir. İnsanların mallarını eksik veren ama kendi haklarını ise tam alan kimselerdir. Allah Teâlâ bu şekilde davrananları azarladıktan sonra cennete iyi kimselerin, cehenneme ise kötü kimselerin gireceğini belirtmiştir.
✏️Son bölümde ise dünyada müminlerle alay eden inkârcıların, ahirette karşılaşacakları azaptan dolayı, alay edilecek duruma düşecekleri anlatılmıştır.
????84.İnşikak Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 25 ayettir. İnşikak, “yarılma” demektir. Kıyamet sahnelerinden olan göğün yarılması demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Kıyamet kopması esnasında yer ve gökte meydana gelecek olan olaylardan bahsedilmiştir.
✏️Kitabı sağ tarafından verilen kimselerin güzel nimetlerle karşı karşıya gelecekleri ve kitabı arkadan verilenlerin ise cehenneme girecekleri anlatılmıştır.
????85.Buruc Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 22 ayettir. “Burc” kelimesinin çoğuludur. Gökteki yıldızlar topluluğudur.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Gökyüzündeki burçlara dikkat çekildikten sonra kâfirler tarafından işkenceye maruz bırakılan müminlerin (Ashabu’l Uhdut) durumundan söz edilmiştir.
✏️”Rabbim Allah’tır” dedikleri için işkenceye maruz bırakılan müminlerin cennet ile müjdelendikleri anlatılmış; müminlere işkence edenlerin ise tövbe etmedikleri tekdirde büyük bir azap ile karşı karşıya kalacakları belirtilmiştir.
????86.Tarık Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 17 ayettir. Tarık, bir “yıldız” ismidir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Tarık yıldızına dikkat çekildikten sonra her insanın üzerinde koruyucu meleklerden söz edilmiştir.
✏️İnsanın yaratılışına dikkat çekilmiş ve Allah Teâlâ’nın, insanı öldükten sonra yeniden diriltmeye kâdir olduğu belirtilmiştir.
????87.Â’la Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 19 ayettir. Â’lâ, “en yüce” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Sûrede, en yüce olan Allah Teâlâ’nın vermiş olduğu nimetlerden söz edilmiştir.
✏️Öğüt vermenin öneminden bahsedilmiş, öğüt almaktan kaçınanların bedbaht kimseler oldukları belirtilmiş ve bu sûrede geçen öğütlerin Hz. İbrahim ve Hz. Musa’ya verilen sahifelerde de geçtiği anlatılmıştır.
????88.Ğaşiye Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 26 ayettir. Ğaşiye, “kaplan” demektir. Burada kıyamet öncesi her tarafı kaplayacak olan azap manasındadır.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Sûrede kıyamet esnasında her tarafı kaplayacak olan azaptan bahsedilmiş ve insanların o gün yaşayacağı ruh halleri tasvir edilmiştir.
✏️Müminlerin elde edeceği nimetlerden, kâfirlere verilecek azaptan söz edilmiş ve Allah’ın varlığına ve birliğine delalet eden bazı deliller zikredilmiştir.
????89.Fecr Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 30 ayettir. Fecr, “tan vakti” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Allah Teâlâ kendilerine uyarıcı gelen ama bu uyarıcıları dikkate almayan kavimlerin helak edilmelerinden bahsetmiştir.
✏️İnsanın nimetler ve imtihanlar karşısındaki tutumu karşılaştırılmıştır.
✏️İnsanın mala ve servete olan düşkünlüğünün yanı sıra; cimriliğine de dikkat çekilmiş ve nefsi mutmainnenin (huzura ermiş nefsin, tok nefsin) cennete gireceği belirtilmiştir.
????90.Beled Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 20 ayettir. Beled, “şehir” demektir. Burada Mekke şehri kastedilmiştir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Peygamber Efendimizin doğduğu şehir olan Mekke’ye dikkat çekilmiştir.
✏️Ardından insanın, Allah’a meydan okumasının ve kendisini yenilmez görmesinin anlamsızlığına değinilmiştir.
✏️İnsana, idrak edebilmesi için nimetlerin verildiği hatırlatılmış ve ihtiyaç sahiplerine yardım etmenin önemine dikkat çekilmiştir.
????91.Şems Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 15 ayettir. Şems, “güneş” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Başta güneş olmak üzere bazı tabiat olaylarına dikkat çekilmiştir.
✏️İnsana iyilik ve kötülük yapabilme kabiliyetinin yaratılış itibariyle verildiğinden ve Semud kavminin helak edilmesinden bahsedilmiştir.
????92.Leyl Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 21 ayettir. Leyl, “gece” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️İyilik yapan ve kötülük yapan insanların durumları karşılaştırılmış ve Allah Teâlâ’nın rızasına uygun işler yapmanın önemine dikkat çekilmiştir.
????93.Duha Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 11 ayettir. Duha, “kuşluk vakti” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Peygamber Efendimizi teselli eden bir sûredir. Peygamber Efendimize verilen bazı nimetlerden bahsedilmiştir.
????94.İnşirah Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 8 ayettir. Diğer adı “Şerh” sûresidir. Gönül ferahlığı anlamındadır.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Hz. Peygambere verilen gönül ferahlığı nimetine değinilmiş ve her zorlukla beraber bir kolaylığın olduğu vurgulu bir şekilde ifade edilmiştir.
????95.Tin Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 8 ayettir. Tin, “incir” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️İnsanın en güzel biçimde yaratılmış olduğu dikkat çekilmiş, iman eden ve salih amel işleyenlerin, kesintisiz nimetler elde edeceğinden bahsedilmiştir.
????96.Alak Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 19 ayettir. Alak, “kan pıhtısı” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Kur’an-ı Kerim’in ilk nazil olan ayetleri bu sûrenin başındaki beş ayettir. Bu ayetlerde okumaya, öğrenmeye ve yazmaya dikkat çekilmiştir.
✏️Sûrenin devamı ise Hz. Peygamberin Kâbe’de namaz kılmasını engellemek isteyen Ebu Cehil hakkında nazil olmuştur.
????97.Kadr Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 5 ayettir. Kur’an’ın nazil olmaya başladığı “gecenin” ismidir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Kur’an’ın inmeye başladığı Kadir gecesinin, bin aydan daha hayırlı bir gece olduğu belirtilmiştir.
????98.Beyyine Sûresi????
????Medine’de nazil olmuştur. 8 ayettir. Beyyine, “kesin delil” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Ehli kitap ve müşrüklerin durumundan bahsedilmiş; Müminlerin yeryüzünün en hayırlı kimseleri olduğu; kâfirlerin ise yeryüzünün en şerli kimseler olduğu belirtilmiştir.
????99.Zilzal Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 8 ayettir. Zilzal “sarsıntı ve deprem” demektir. Burada kıyamet sarsıntısı anlamındadır.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Kıyamet öncesi vuku bulacak depremden söz edilmiş ve insanın; küçük ya da büyük her türlü iyilik ya da kötülüğün karşılığını ahirette göreceğinden bahsedilmiştir.
????100.Adiyat Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur.11 ayettir. Âdiyat, “koşan atlar” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Allah Teâlâ, sahibinin hakkını vermek için soluk soluğa düşmanın ortasına dalan atlara dikkat çektikten sonra insanın nankörlüğüne dikkat çekmiştir.
????101.Karia Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 11 ayettir. Karia, “ansızın gelen ses” demektir. Burada ansızın gelecek olan kıyamet (kıyametin sesi) kastedilmiştir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Kıyametin ansızın geleceğinden, insanların şaşkın olacaklarından, amel terazisi ağır gelenlerin ve amel terazisi hafif gelenlerin akıbetinden söz edilmiştir.
????102.Tekasür Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 8 ayettir. Tekasür, “çoklukla övünme ve yarışma” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Çoklukla övünmenin insanı ölünceye kadar oyalayacağından ve her türlü nimetten dolayı hesabın sorulacağından bahsedilmiştir.
????103.Asr Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 3 ayettir. Asr, “ikindi vakti veya asır” anlamındadır.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️İman, salih amel, hakkı ve sabrı tavsiye etmenin; kurtuluşa götüreceğinden bahsedilmiştir.
????104.Hümeze Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 9 ayettir. Hümeze, “insanları ayıplayan, alaya alan” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Sûre, insanları hareketleriyle ya da konuşmalarıyla ayıplayan kimselerin yaptıklarının ne kadar büyük bir azaba sebebiyet vereceğinden söz etmektedir.
????105.Fil Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 5 ayettir. Kâbe’yi yıkmak için gelen “fil” ordusunun helak edilmesinden bahsedilmiştir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Peygamber Efendimizin doğumundan önce vuku bulan Fil olayını anlatmıştır. Allah Teâlâ Kâbe’yi Ebrehe’nin ordusundan korumuş ve onların üzerine sürüler halinde kuşlar gönderilmiştir.
????106.Kureyş Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 4 ayettir. Mekke’deki en büyük kabilenin ismidir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Allah Teâlâ bu kabileye verdiği nimetleri hatırlatıp onlardan bunun karşılığında ibadet etmelerini istemiştir.
????107.Maun Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 7 ayettir. Maun, “yardım” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Ahireti inkar eden, namazı gösteriş olsun diye kılan ve en küçük yardımları dahi esirgeyen kimselerin durumundan söz edilmiştir.
????108.Kevser Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 3 ayettir. Kevser, “çok hayırlar ve nimetler” demektir. Peygamber Efendimize verilen tüm nimetlerin genel ismidir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Allah Teâlâ, Peygamber Efendimize birçok hayırlar verdiğini belirterek onu teselli etmiş ve gerçek soyu kesik olan kimselerin kimler olduğunu belirtmiştir.
????109.Kâfirun Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 6 ayettir.Kâfirun, “kafirler” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Kafirlere uyarılar yapılmış ve küfür inancı ile tevhit inancının bir arada olamayacağı belirtilmiştir.
????110.Nasr Sûresi????
????Medine’de nazil olmuştur. 3 ayettir. Nasr, “yardım” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Allah Teâlâ’nın zafer ve yardımının geleceği müjdelenmiş; Allah Teâlâ’yı yüceltmenin ve istiğfarın önemine dikkat çekilmiştir.
????111.Tebbet Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 5 ayettir. Tebbet, bir beddua ifadesidir. “Elleri kurusun” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Sûrede Peygamber Efendimize her türlü kötülüğü yapan Ebu Leheb ve karısının cehenneme gireceğinden bahsedilmiştir.
????112.İhlâs Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 4 ayettir. İhlâs, “samimi olmak, arındırmak ve kurtarmak” demektir. Burada inancı şirkten arındırma anlamındadır.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Allah Teâlâ’nın zatından bahsedilmiş, tek olduğu, hiçbir şeye muhtaç olmadığı, doğmadığı ve kimseden meydana gelmediği ve hiç kimsenin O’na denk olmadığı belirtilmiştir.
????113.Felak Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 5 ayettir. Felak, “yarılma” demektir. Burada şafak vakti anlamındadır.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Her türlü yaratığın şerrinden Allah’a sığınmak gerektiği emredilmiştir.
????114.Nas Sûresi????
????Mekke’de nazil olmuştur. 6 ayettir. Nas, “insan” demektir.
????Genel Hatlarıyla Sûre????
✏️Her türlü vesvesecenin şerrinden Allah’a sığınmak gerektiği emredilmiştir.
Bu kısımdaki konu (mesaj):
1.KIYAMET VE AHİRET
• İlk bölümde bulunan sûreler; Nebe, Naziât, Abese, Tekvir, İnfitar, Mutaffifîn, İnşikak, Buruc, Tarık, A’lâ, Ğaşiye, Fecr, Beled, Şems ve Leyl sûreleridir.
• Bu sûrelerde, gelecekteki büyük felaket olan kıyamet ve sonrasındaki ahiret hayatı farklı açılardan ele alınmakta, insanlar hesap günü gelmeden önce kulluğa davet edilmektedir.
• Abese sûresinde, tebliğin herkese yapılması ve kimsenin küçük görülmemesi mesajı verilir (Abese, 80/1-16)
• Tekvir ve İnfitar sûrelerinde kıyametin dehşeti anlatılmaya devam eder.
• Buruc sûresinde zalimler ve sonları Ashab-ı Uhdud üzerinden izah edilir (Burûc, 85/1-22.)
• Fecr sûresinde, sıkıntıların yakında sona ereceği ve zalimlerin helak edileceği mesajı verilir (Fecr, 89/1-14.)
2.GEÇİCİ DÜNYA
• İkinci bölümdeki sûreler; Duha, İnşirah, Tin, Alak, Kadir, Beyyine, Zilzal, Adiyat, Karia, Tekasür, Asr ve Hümeze sûreleridir.
• Duha sûresi, bir önceki Leyl sûresinin devamı niteliğindedir. Bu sûrede Allah’ın, Hz. Muhammed’e olan yardımı ve desteği hatırlatılıp, Hz. Peygamberin’de insanlara ve zayıflara iyi davranması gerektiği belirtilir (Duhâ, 93/1-11.)
• İnşirah sûresinde, Hz.Peygamber’e verilen nimetlerin anlatımı devam eder. Tin sûresinde, kutsal bölgelere yemin edilerek insanın mükemmel yaratıldığı anlatılır, ondan da iman edip güzel işler yapması istenir (Tîn, 95/1-8.)
• Zilzal ve Kâria sûrelerinde, kıyamet son defa gündeme getirilir. Dünyanın ve kainatın sonunun büyük deprem (zilzal) ve büyük patlama (kâria) ile olacağı açıklanır.
• Tekasür sûresinde, insanın hırsının kabre girinceye kadar devam ettiği vurgulanır (Tekâsür, 102/1,8.)
• Asr sûresinde, her şeyin geçici olduğu, sadece iman, amel-i salih, bir de hakkı ve sabrı tavsiye etmenin kalıcı olduğu belirtilir (Asr, 103/1-3).
3.ALLAH’A KULLUK VE YOL AYRIMI
• Üçüncü bölümdeki sûreler; Fil, Kureyş, Mâûn, Kevser, Kafirûn, Nasr, Tebbet, İhlas, Felak ve Nas sûreleridir.
• Fil sûresinde Allah’ın yardımı hatırlatılır ve en zor zamanda bile Mekke’yi Fil ordusundan koruduğu anlatılır (Fîl,105/1-5).
• Kureyş sûresinde ise bu (fil sûresindeki) nimet karşılığında Arapların cahiliyedeki yöneticileri sayılan Kureyş kabilesinin putlara değil, sadece Allah’a kulluk etmeleri gerektiği açıklanır (Kureyş, 106/1-4).
• Kevser sûresinde, Müslümanlardan, o dönemdeki, müşriklerin hatalarına düşmemeleri, kulluk edip cömert davranmaları istenir (Kevser, 108/1-3).
• Nasr sûresi, tek parça halinde inen en son suredir. Burada Allah’ın yardımı gelip zafer/feth gerçekleştiğinde; şımarmamak ve insanlara zulmetmemek, bilakis Allah’ı zikir ve hatalar için istiğfara devam etmek gerektiği belirtilir (Nasr, 110/1-3).
• Felak ve Nas sûrelerinde, tüm kötülüklerden, kötülüklerin sebebi olan insan ve cin şeytanlarının şerrinden Allah’a sığınma ile Kur’an tamamlanır.
